De Laatste Koningin

Liefde voor vrouw, natuur en dier
1898, de streek van Vercors, een beer wordt neergeschoten. Het zou de laatste zijn en de herders kunnen eindelijk met gerust gemoed hun schapen laten grazen. De jonge knaap Edouard Roux vindt het gemeen dat de beer werd afgemaakt. Hij houdt van alle dieren maar wordt uitgelachen door de andere jongens die hem een achterlijke bosmens vinden. Er ontstaat een vechtpartij waarna Edouard en zijn moeder zich nog meer afzonderen van de anderen. Achttien jaar later vecht Edouard aan het front tijdens de Eerste Wereldoorlog. Plots is er een explosie aan zijn loopgraaf waardoor zijn neus en de ganse rechterkant van zijn mond zijn weggerukt. Hij is militair invalide en verbitterd. Na de oorlog durft hij met zijn verminkt gelaat alleen nog buiten komen met een zak over zijn hoofd. Een andere invalide suggereert hem hulp te zoeken bij een zekere Jeanne Sauvage in Parijs, zij maakt soepele maskers voor mensen met een verminkt gezicht. Edouard zoekt haar op en er wordt een mooi masker op maat gemaakt. Hij voelt zich helemaal herboren en maakt kennis met vrienden van Jeanne, beeldhouwers en kunstenaars. Ook Jeanne maakt beelden en dan vooral met een passie voor dieren. Ze wil graag een beeld maken van een beer en bezoekt de Jardin des Plantes om een schets te maken van een opgesloten orang-oetan en een beer. Edouard ziet de triestheid in de ogen van deze dieren, ze hebben volgens hem niets misdaan en verdienen het niet opgesloten te zitten. Het voelt voor hem alsof de beer iets wil vertellen over de bergen die het dier mist en haar omgeving. Door Edouard krijgt Jeanne meer inzicht in de echte natuur van zo’n dier. Jeanne oogst daarop veel bijval voor het ruige beeld dat ze heeft gemaakt van een beer. Ze wil dan absoluut kennis maken met de streek van Vercors, de thuis van Edouard, en ze reizen er naartoe. Er groeit een diepe genegenheid tussen hen beiden, maar de gezondheid van Jeanne wordt op de proef gesteld.

Het album is getekend en geschreven door Jean-Marc Rochette, oorspronkelijk in het Frans als La Dernière Reine (Casterman 2022). Het is duidelijk dat Rochette, afkomstig van Grenoble, de streek van Vercors en omgeving kent als zijn broekzak. Hij was eerst berggids, maar na een ongeval met een steenlawine in 1976 heeft hij het alpinisme achter zich gelaten. Zijn liefde voor de natuur en de bergen kwam al tot uiting in het vorige album De Wolf, dat zich afspeelt in het aanpalend Massif des Ecrins.

In dit album werkt Rochette uitsluitend met houtskool. De natuurtaferelen zijn schilderachtig en kleurrijk, de personages soms rudimentair soms gedetailleerd, maar steeds expressief gevoelsmatig met een passende schaduw en zachte inkleuring. De zwarte houtskool zorgt voortdurend voor een geladen ingetogenheid.

Met veel goesting ben ik aan dit album begonnen, benieuwd of dit het vorige album kon evenaren. Het is een prachtig verhaal met zowel een relationeel menselijke kant als een ecologische bezorgdheid en bewondering voor onze natuur. In verschillende scènes wordt teruggegaan in de tijd, tot zelfs 100.000 jaar voor Christus toen er alleen dieren leefden, die in de voedselpiramide alleen op hun hoede moesten zijn voor grotere en sterkere predatoren. Wanneer de mens verscheen en er met wapens en vuur werd gejaagd, begon het evenwicht te wankelen om helemaal verstoord te raken als dieren gedood werden louter uit vraatzucht of voor het amusement. Er was geen symbiose meer tussen mens, natuur en dier. Maar zelfs mensen onder elkaar waren niet altijd te vertrouwen.

Met de figuur van Edouard Roux wordt een natuurmens ten tonele gebracht die in eerste instantie een beetje primair lijkt, die zich makkelijk in een hoek laat dringen om dan impulsief hardhandig te reageren, want zich verbaal niet kunnen verdedigen, en daardoor een negatief imago krijgt. In werkelijkheid beoogt hij alleen een eerlijk evenwicht tussen mens en natuur, en heeft hij het hart op de juiste plaats.

Rochette heeft het verhaal misschien een biografisch tintje willen geven door in de Parijse scènes een aantal bestaande figuren op te voeren, zoals beeldhouwer François Pompon, bronsgieter Adrien-Aurélien Hébrard, Pablo Picasso, Jean Cocteau en Aristide Bruant die in dezelfde periode hebben geleefd. Ze zijn heel herkenbaar in beeld gebracht. Naar verluidt (op Wikipedia) zou zelfs het personage van Jeanne Sauvage geïnspireerd zijn op de beeldhouwster Jane Poupelet.

Een heel mooi album, zeker te onthouden voor de eindejaarslijst. Wat mij betreft mag het gerust in een groter formaat worden uitgegeven. Wat hebben uitgeverijen toch met dat kleinere formaat voor graphic novels? ja goffin ssz