Interview Matz, De Grizzly
Interview Matz naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwe strip De Grizzly
In februari verscheen het eerste deel van De Grizzly bij Lauwert Uitgeverij.
We keren terug op de start van de detectivereeks en presenteren je een interview met Matz, de scenarist van De Grizzly. Je kent hem uiteraard ook van De Killer, Tango en andere steengoede stripverhalen.
Je staat in onze contreien bekend als een toonaangevend schrijver van misdaad- en detectivestrips, zoals De Killer, Headshot, Verdwaalde Kogels,... en nu een nieuwe detectivestrip. Heb je bewust voor dit genre gekozen en je erin gespecialiseerd?
MATZ: “Het klopt dat detectiveverhalen en duistere literatuur me altijd hebben aan gesproken. En toen ik voor het eerst naam maakte met De Killer, werd ik als het ware in het misdaadgenre gestopt. Dat vind ik niet erg, maar het is niet mijn enige inte ressegebied. Laten we zeggen dat ik me een beetje heb gespecialiseerd! Ik heb altijd veel detectiveromans gelezen, in de Série Noire of Rivages/Noir (twee Franse collecties met detectiveromans, n.v.d.r.), of rechtstreeks in het Engels, maar ik heb ook passies voor Kafka, Duitse romantiek, Zuid-Amerikaanse literatuur, de grote reizi gers, de Conquistadores, American football, vlinders en nog veel meer. Ik ben erg geïn teresseerd in geschiedenis en ik heb enkele historische en avonturenstrips gemaakt, bij voorbeeld Tango, maar het is waar dat mis daadfictie een bijna natuurlijk genre voor me is geworden. Het staat vast dat het volgens mij een genre is waarmee je concrete, ech te onderwerpen kunt aanpakken, over de wereld en mensen, die interessante dingen kunnen zeggen.”
Je bekendste werk, De Killer, is onlangs verfilmd door regisseur David Fincher. De meningen over deze verfilming zijn verdeeld. Wat vind je zelf van de verfilming?
MATZ: “Ik ben erg blij met de film. Ik vind het een groot succes. Het verhaal is niet helemaal hetzelfde als in de strips, het is een beetje meer gericht op het personage, maar de twee hebben veel gemeen. Ik denk dat het trouw is aan de geest van de strip. De hele verhaallijn rond het personage dat een stappenplan heeft en principes, die hij eigenlijk niet volgt, is erg interessant. Het wordt niet vaak behandeld, het is aanwezig in de strips, maar hier staat het centraal in de film, en het is een erg goed idee. Het is trouwens een idee van David Fincher. Net zoals de zeer Fincheriaanse subtekst van een zeer onpersoon lijke, grotendeels ontmenselijkte wereld perfect in dit thema past. De locaties, tot aan de kleding van de moordenaar toe, zijn alle maal zorgvuldig gekozen en verantwoord. Vanuit dit oogpunt is het een echt persoonlijke en getrouwe verfilming. Het is ook een film voor filmliefhebbers, voor mensen die Jean-Pierre Melville, Mike Hodges enzovoort kennen en ervan houden. En het einde is heel slim, heel intelligent. Soms vertellen mensen me dat ze het ein de niet mooi vonden, of dat ze het niet begrepen. Ik zeg ze dat als ze het niet begrepen, dat komt omdat ze de film niet begrepen. Bovendien is het een film die visueel prachtig is, echt vormelijk heel mooi. Dus ja, ik ben een gelukkige liefhebber. Ik denk niet dat het beter had kunnen gedaan worden.”
Zijn er plannen om ook Tango te verfilmen?
MATZ: “Er is een optie genomen, maar we zitten in een vroeg stadi um, dus ik kan er nu nog niet te veel over zeggen.” De Grizzly speelt zich af in Parijs in de jaren 1960, inclusief het typische argot (de straattaal) van die tijd. Je hebt een lexicon toegevoegd aan het einde van de strip.
Denk je dat het gebruik van dat argot echt iets toevoegt aan de strip? Waarom heb je die keuze gemaakt?
Matz: “Het argot is de taal van die tijd en dat milieu. Het is ook een taal die grotendeels is verdwenen, ook al dateert het van en kele eeuwen geleden. Het is heel interessant, rijk en grappig, dus ik wilde het een beetje laten herleven. Tegelijkertijd wilde ik een eer betoon brengen aan dat tijdperk, aan al die schrijvers die ik las en waar ik van hield. Het is echt een eerbetoon aan Albert Simonin, Alphonse Boudard enzovoort. Dat is hoe ik het voor ogen had. Voor mij is het een soort recreatie, een traktatie. Ik heb er veel plezier in om het te schrijven, en ik denk dat Fred Simon er ook veel plezier in heeft om het te tekenen, en ik denk dat je dat kunt voelen. Er is nog een ander aspect dat me interesseerde, en dat is een eer betoon aan de hele periode van Franse misdaadfictie, toen we een heleboel werkelijk goede romans en films produceerden. Het is een beetje vergeten, denk ik, maar het is de moeite waard om je erin te verdiepen. Als De Grizzly een toegangspoort tot dat alles is, ben ik al blij.
Hoe ben je aan je kennis van dit specifieke argot gekomen? Het lijkt geen gemakkelijke taak om de authenticiteit ervan te garanderen.
MATZ: “Ik verwerp de term argot! Het is een echte taal... Of op zijn minst een patois, een taalvariant. Ik ken het vrij goed omdat mijn grootvader veel van dat soort taal sprak. De politie was nooit de politie, het waren de perdreaux (patrijzen), de poulets (kippen), de condés, enzovoort. De dames die de bekeuringen uitschreven, waren de aubergines vanwege de kleur van hun uniformen. Een oude man was een viocque, enzovoort. Ik moest er erg om lachen. En toen las en herlas ik Simonin, door Léo Malet ‘de Chateaubriand van het argot’ genoemd. Het is een goede school. Frédéric Dard zei dat hij Simonin om de drie of vijf jaar herlas. Dat doe ik ook. En daardoor is het argot erin gekomen, denk ik.
De wereld van de detectiveverhalen is enorm. Waar haal je de inspiratie van daan voor dit specifieke verhaal? Wat maakt dit verhaal uniek voor jou?
MATZ: “Ik verwerp de term argot! Het is een echte taal... Of op zijn minst een patois, een taalvariant. Ik ken het vrij goed omdat mijn grootvader veel van dat soort taal sprak. De politie was nooit de politie, het waren de perdreaux (patrijzen), de poulets (kippen), de condés, enzovoort. De dames die de bekeuringen uitschreven, wa ren de aubergines vanwege de kleur van hun uniformen. Een oude man was een viocque, enzovoort. Ik moest er erg om lachen. En toen las en herlas ik Simonin, door Léo Malet ‘de Chateaubriand De Grizzly 1: Een Enorme Rotzooi is het werk van Fred Simon en Matz. Het hardcoveralbum telt 64 pagina’s en kost 25,95 euro. © Rita Scaglia The Killer, naar de strip reeks De Killer van Matz en Luc Jacamon, kwam in november 2023 uit. Michael Fassbender speelt de hoofdrol in de door David Fincher geregisseerde film voor streamgigant Netflix. van het argot’ genoemd. Het is een goede school. Frédéric Dard zei dat hij Simonin om de drie of vijf jaar herlas. Dat doe ik ook. En daardoor is het argot erin gekomen, denk ik.
Het automerk Panhard speelt een prominente rol in deze strip, een keuze die ons bijzonder aanspreekt, ook al is het hier niet erg bekend. Wat motiveerde je om deze specifieke keuze te maken?
MATZ: “Het verhaal speelt zich af vlak voor de ondergang van Panhard. Er waren een heleboel redenen om het in die tijd te situe ren, al was het maar omdat het het verhaal in een bepaald moment verankert. Maar ik wilde vooral dat het Grizzly-personage een gangster zou zijn die met pensioen was gegaan uit de onderwereld. Dus had hij een bezigheid nodig. Auto’s verkopen is niet slecht. Ik dacht ook dat het een beetje pit zou geven, omdat ik een groot lief hebber ben van de auto’s die hij verkoopt. Panhard-wagens zijn, in een tijd waarin het merk wordt opgeslokt door Citroën, amusant en het ook iets zegt over de periode. Panhards waren heel bijzonder in hun lijnen, net als de meeste auto’s uit die tijd, veel gevarieerder en interessanter dan tegenwoordig. Er zit precies genoeg nostalgie in om bij het personage te passen en het visueel interessant te maken voor de lezer. Er zijn veel autoliefhebbers en ook voor hen is het interessant. Het vereist veel onderzoek, maar het is prettig.”
In de Franse versie van de strip wordt het woord “matz” gebruikt, verwijzend naar een sterke man. Komt daar je pseudoniem vandaan?
MATZ: “Ja, ik leg het uit in het nawoord. Een Matz is een kerel, een grote kerel. Toen ik het koos, was dat deels omdat ik het een mooi woord vond, deels uit zelfspot, omdat ik zelf nietig was. De jaren hebben ervoor gezorgd dat ik een beetje meer op mijn ps eudoniem ben gaan lijken.”
Het verhaal speelt zich af in een klein crimineel milieu. Hoe zie jij de misdaad evolueren, of hoe Coverstudie. Schetsen van wagen modellen van het merk Simca en personage studies. denk je dat dit milieu zich heeft ontwikkeld?
MATZ: “Het is een heel breed onderwerp, maar criminaliteit in de jaren 1960 leek in niets op wat het nu is. Er waren regels en specialiteiten. Ik heb de kans gehad om er over te praten met politieagenten. Dingen zijn enorm veranderd, en niet ten goede. Er zijn tegenwoordig bijvoorbeeld bijna geen bankovervallen meer, vanwege alle beveiligingssystemen en de toenemende schaarste van contant geld. Tegelijkertijd is de drugshandel geëxplodeerd... Dit alles heeft geleid tot ingrijpende veranderingen in criminele activiteiten, in de methodes en profielen van gangsters bijvoorbeeld.
Gezien de authenticiteit van het onderwerp en de setting lijkt het een uitdaging om alles goed te presenteren. Hoe heb je het onderzoek in dit opzicht aangepakt? De tekeningen moeten ook kloppen. Geef je de tekenaar correcties of geef je hem genoeg informatie? Hoe werk je precies samen met de tekenaar?
MATZ: “We hebben natuurlijk veel onder zoek gedaan. Als ik informatie had, stuur de ik die naar Fred, maar hij deed uiteraard het meeste werk. Hij moest veel onderzoek doen, vooral omdat hij niet uit Parijs komt. Maar hij heeft het geweldig gedaan! Er is natuurlijk de visuele documentatie, die erg belangrijk is voor strips. Wat mij be treft, gaat het er voor het verhaal om dat je jezelf onderdompelt in de sfeer van die tijd. Als je je verdiept in de periode, begrijp je veel dingen, de hobby’s die specifiek wa ren voor die tijd, de passies, zoals paarden, wielrennen en een beetje voetbal. Eten speelt een belangrijke rol. Er zijn ook verwijzingen naar de nazibezetting, die erg aanwezig is in de herinneringen van mensen. Maar zoals ik al eerder zei, kreeg ik de kans via mijn grootouders die in die periode leefden. Het is dus mijn taak om dat allemaal op te nemen en terug te geven.”
De tekeningen van Fred Simon vullen het verhaal prachtig aan. Hoe is de keuze van de tekenaar tot stand gekomen?
MATZ: “Ik heb de tekenaar niet gekozen, hij koos mij. Op een dag nam Fred contact met me op om te zeggen dat hij klaar was met zijn vorige reeks en op zoek was naar een nieuw project. Ik stelde De Grizzly voor, omdat ik dacht dat het goed bij zijn stijl zou passen. Hij vond het een goed verhaal. Onze uitgever, François Le Bescond bij Dargaud, vond het ook een goed idee, en daar gingen we! Sommige projecten raken snel en goed uitgevoerd. Ik had dit verhaal al een jaar of vijftien in mijn la liggen. Zo zie je maar dat de planeten op één lijn moeten staan, dat de timing moet meevallen en vooral dat je geduld moet hebben. Je mag niet ontmoe digd raken.”
Het album is erg kleurrijk, wat een aangename, ontspannen sfeer creëert. Was dit een bewuste keuze? Je had ook kunnen kiezen voor een doffer, donkerder palet.
MATZ: “Dat is meer een vraag voor Fred. Maar ja, het album heeft een aangename, lichte sfeer, dankzij Freds tekeningen en de kleu ren. Ik denk dat het goed werkt, het leest prettig, en Fred heeft geprobeerd een toon te vinden die doet denken aan de films en foto’s uit die tijd, en dat is prima gelukt.”
In je nawoord zeg je dat je echt genoten hebt van het werken aan dit album. Kunnen we uitkijken naar meer avonturen van De Grizzly of blijft het bij één deel?
MATZ: “Ik heb een bijzondere voorliefde voor dit album, daar maak ik geen geheim van. En nee, het is niet het einde. Deel 2 is al ge schreven en Fred is bijna halverwege. Bovendien verkocht deel 1 behoorlijk goed in het Frans, dus de uitgever is behoorlijk goed ge zind... En ik denk dat deel 2 het zal waarmaken!”
We hebben vernomen dat er een nieuw avontuur van De Slang en de Coyote op stapel staat. Zijn er nog andere projecten die we jou met Philippe Xavier kunnen verwachten?
MATZ: “Het is niet echt een nieuw avontuur van De Slang en de Coyote, maar een nieuw verhaal dat zich afspeelt in dezelfde tijd en plaats. Het is een project dat vergevorderd is, maar het schrij ven is nog niet klaar. In de pijplijn zit dus nog De Grizzly deel 2 en De Killer - Staatszaken deel 6, dat eind dit jaar uitkomt. Er is ook een album op komst met een andere Fred, Frédéric Bézian, en tot slot een album in een heel ander genre, dat volgend jaar uitkomt, een non-fictie, waarover je verbaasd zult zijn. Het is een strip met Jorg Maillet, de striptekenaar met wie ik La Disparition de Josef Mengele (in 2022 in het Frans verschenen bij Les arènes BD, n.v.d.r.) heb gemaakt.
